Nationalisme: De Ideologie die Verdeelt in Plaats van Verbindt

In een tijd waarin de wereld schreeuwt om samenwerking, blijft nationalisme zich manifesteren als een hardnekkige en vaak destructieve kracht. Wat ooit begon als een streven naar zelfbeschikking en culturele trots, is in de praktijk vaak verworden tot een ideologie van uitsluiting, angst en verharding. Wie vandaag de politieke actualiteit bekijkt — in België én daarbuiten — ziet hoe nationalisme niet verbindt, maar splijt.

De verleidelijke eenvoud van ‘wij tegen zij’

Nationalisme biedt mensen een schijnbaar helder kader: een collectieve identiteit, een gevoel van controle, en een duidelijke vijand. In tijden van onzekerheid is dat aantrekkelijk. Maar die eenvoud is verraderlijk. Want zodra de natie boven de mens wordt geplaatst, verdwijnt empathie en nuance. Minderheden worden verdacht gemaakt, migranten worden tot probleem herleid, en solidariteit wordt vervangen door wantrouwen.

Belgische politiek: een spiegel van ideologische verharding

Ook in België zien we hoe nationalistische tendensen doorsijpelen in het beleid. De recente hervormingen van de federale regering — zoals het strenger aanpakken van werkloosheidsuitkeringen — worden gelegitimeerd met retoriek die inspeelt op het gevoel dat “de werkende Vlaming” niet langer wil betalen voor “profiteurs.” Zulke uitspraken, zoals die van MR-vicepremier David Clarinval, versterken het wij-zij denken en ondermijnen sociale cohesie.

Tegelijkertijd toont België zich internationaal solidair, bijvoorbeeld met humanitaire hulp aan Gaza. Dat contrast is opvallend: extern engagement versus interne verharding. Het roept de vraag op of onze solidariteit stopt aan de landsgrenzen — en of nationalisme ons blind maakt voor onrecht in eigen land.

Gaza: een tragisch voorbeeld van ideologische botsing

De situatie in Gaza is een schrijnende illustratie van wat er gebeurt wanneer nationalistische ideologieën elkaar frontaal raken. Zowel het zionisme als het Palestijns nationalisme zijn ontstaan uit legitieme verlangens naar zelfbeschikking. Maar in plaats van vreedzaam naast elkaar te bestaan, zijn ze verworden tot een strijd waarin politieke ideologie boven menselijkheid wordt geplaatst. Gaza is vandaag het toneel van een humanitaire ramp, waarin nationalisme niet alleen verdeelt, maar vernietigt.

Tijd voor een andere koers

Nationalisme is geen onschuldige liefde voor het vaderland. Het is een ideologie die zich kan ontwikkelen tot een ziekelijk wereldbeeld waarin de ander niet langer mens is, maar een bedreiging. In een tijd waarin we meer dan ooit nood hebben aan verbinding, dialoog en solidariteit, is nationalisme een splijtzwam die ons uit elkaar drijft — ook in België.

Laat ons dus waakzaam zijn. Niet tegen liefde voor cultuur of gemeenschap, maar tegen ideologieën die die liefde misbruiken om muren te bouwen in plaats van bruggen.